Rząd kończy prace legislacyjne nad projektem nowej ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy. Najnowsza wersja projektu wydaje się łagodniejsza niż poprzednia, ale analiza wskazuje, że stanowisko rządu się nie zmieniło. Krytyczne uwagi do tego projektu przedstawił rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Nowa ustawa ma od 2025 roku uregulować zasady zatrudniania cudzoziemców w Polsce.Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chce, aby zezwolenie na pracę cudzoziemca było wydawane tylko wtedy, gdy będzie on wykonywał pracę w Polsce na podstawie umowy o pracę. Umowy zlecenia będą dopuszczalne jedynie dla pracowników sezonowych.

Projekt przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotknie blisko 125 tys. pracodawców zatrudniających ponad milion cudzoziemców, w tym w branży gastronomicznej.

Kontrowersje wzbudza artykuł szósty projektu, który określa, kiedy cudzoziemiec może otrzymać zezwolenie na pracę. Co do zasady otrzymają je pracownicy sezonowi, delegowani oraz pełniący funkcję w zarządach spółek. Największa zmiana dotyczy pozostałych cudzoziemców, którzy otrzymają zezwolenie, ale pod warunkiem, że będą zatrudnieni na podstawie umowy, w tym umowy o pracę tymczasową.

Takie same zasady mają dotyczyć zatrudnionych na podstawie oświadczenia. Chodzi o tzw. szybką ścieżkę dla cudzoziemców z wybranych państw, obecnie z Ukrainy, Białorusi, Mołdawii, Gruzji i Armenii. Po konsultacjach usunięto zapis o zatrudnianiu na "umowę o pracę". 

Projekt precyzuje także warunki, kiedy zezwolenie może zostać wydane cudzoziemcowi. Dotyczą one zatrudnienia na postawie stosunku pracy (art. 29) i umowy o pracę (art. 59). Stosunek pracy może powstać na podstawie: umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Jednocześnie wykluczono możliwość zawarcia stosunku pracy na podstawie umowy zlecenia.

Krytyczne uwagi do najnowszej wersji projektu przedstawia Agnieszka Majewska, rzecznik małych i średnich przedsiębiorców, której zdaniem przedstawiona wersja zawęża możliwość wydawania zezwoleń na pracę wyłącznie dla cudzoziemców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. 

- Ta drastyczna zmiana może mieć daleko idące skutki dla rynku pracy. Należy ją ocenić jako nieproporcjonalne ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej oraz istotne naruszenie zasady swobody umów, które pomija, że nie każda umowa cywilnoprawna przewiduje wykonywanie zadań, które są właściwe dla stosunku pracy - podkreśla Agnieszka Majewska.

Eksperci zwracają także uwagę, że zmiany mogą prowadzićdo dyskryminacji, bo zapewniają większą ochronę cudzoziemcom niż obywatelom Polski.Resort pracy uzasadnia zmianę w Ocenie Skutków Regulacji, wskazując, że stosunek pracy zapewnia pracownikowi większą ochronę i szerszy zakres uprawnień socjalnych związanych z pracą, ponieważ cudzoziemcy są grupą szczególnie narażoną na wyzysk.

Resort przekonuje także, że projekt, może korzystnie wpłynąć na rynek pracy i przyczynić się do rozwoju przedsiębiorstw.

Ostateczny projekt może jeszcze ulec zmianie. Zmiany mogą pojawić się na etapie prac w Komitecie Ekonomicznym Rady Ministrów lub w Komisji Prawniczej.