Od wtorku 21 lutego obowiązują przepisy umożliwiające pracodawcom kontrolowanie pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu i narkotyków. Ustawodawca, dopuszczając kontrolę w miejscu pracy, nie wskazał, jak ma ona dokładnie wyglądać. Jednocześnie ustalił, by nie naruszała ona godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.

We wtorek, 21 lutego 2023 roku, weszły w życie przepisy ustawy z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 240). Nowela wprowadza na stałe do Kodeksu pracy nie tylko pracę zdalną, ale także kontrolę trzeźwości pracowników - tak postulowaną od lat przez pracodawców. I nie tylko o obecność alkoholu w organizmach pracowników chodzi. Nowe przepisy pozawalają również na sprawdzanie narkotyków, czyli - jak mówi ustawa - środków działających podobnie do alkoholu - informuje serwis prawo.pl.

Kontrola prowadzona z godnością

Co więcej, zgodnie z nowym art. 22 (1c) par. 1 Kodeksu pracy kontrola trzeźwości, w myśl par. 2, nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.

Co więcej, dotyczy to również kontroli pracowników na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu - art. 22 (1e) par. 1, a przepisy art. 22 (1c) par. 2-12 mają być - w myśl art. 22 (1e) par. 2 - stosowane  odpowiednio. Co to oznacza?

Dziennikarze z serwisu Prawo.pl, postanowili sprawdzić, jak ma według ustawodawcy, powinna wyglądać kontrola, aby nie naruszała godności oraz innych dóbr osobistych pracownika.

W uzasadnieniu do projektu ustawy (druk sejmowy nr 2335) Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej będące autorem rządowego projektu podkreślało, że pracodawca będzie musiał przeprowadzać kontrolę trzeźwości lub kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu w taki sposób, aby nie naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. Ponadto sposób przeprowadzania takich kontroli nie będzie mógł mieć charakteru dyskryminacyjnego.

Dalej natomiast podkreślono, że - choć doboru przyjętych rozwiązań będzie dokonywał pracodawca, nie ma w tym zakresie dowolności. "Ustalając zarówno grupę pracowników podlegających kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu, jak i sposób jej przeprowadzania, pracodawca powinien przede wszystkim mieć na uwadze konieczność spełnienia przesłanki niezbędności zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia" napisano w uzasadnieniu.

Jednocześnie odpowiedzi na pytanie, jak powinna przebiegać kontrola, aby nie naruszała godności i innych dóbr osobistych pracownika nie uwzględniono w informacji Państwowej Inspekcji Pracy o nowych przepisach dotyczących kontroli trzeźwości.

W tym celu dziennikarze z Prawo.pl, zapytali pracowników. Zdaniem dr hab. Moniki Gładoch, prof. UKSW, kierownika Katedry Prawa Pracy, radcy prawnego, przede wszystkim taka kontrola powinna odbywać się bez udziału osób trzecich - klientów, kontrahentów, żeby nie było to widowisko, a wynik powinien zostać zachowany w poufności.

- Nie należy go komentować ani wyśmiewać - mówi prof. Gładoch. I podkreśla, że przebieg kontroli pracodawca powinien określić w regulaminie. W nim też należy wskazać osoby upoważnione do kontrolowania. Nie jest konieczne podawanie nazwiska pracownika uprawnionego. Czasami wystarczy stanowisko czy funkcja. ? Istotne jest, aby były to osoby dające rękojmię przeprowadzania kontroli w sposób gwarantujący godność kontrolowanych pracowników. Zawsze kontrola jest jakąś ingerencją w prywatność i powoduje dyskomfort - tłumaczy dla serwisu prawo.pl, prof. Monika Gładoch.